Dit was ons jaar in 2022

Vol vertrouwen richting onze stip op de horizon

Begin 2022 kwam Nederland net uit de laatste lockdown van de coronapandemie. Angélique Koevoets, voorzitter van de Raad van Bestuur van Zuidwester, is enorm trots hoe de organisatie daarna de schouders eronder heeft gezet. “De betrokkenheid en inzet van alle medewerkers vind ik echt heel bijzonder. Het is voor iedereen geen makkelijke tijd geweest. Bovendien lagen er bij onze organisatie grote opgaven. We hadden met de evaluatie Route 2020 bepaald wat we wilden behouden en welke dingen toch anders moesten.”

De denkkracht van zowel de medewerkers, Raad van Toezicht, Ondernemingsraad en Centrale Cliëntenraad is toen gebundeld om samen te komen tot een nieuwe meerjarenstrategie: Koersvast Samenwerken. Angélique: “We hebben ervoor gekozen om daarin te werken met vier pijlers: cliënten, medewerkers, organisatie en omgeving. Waar we in het verleden de cliënt centraal stelden, hebben we er nu bewust voor gekozen om de medewerker net zo’n prominente plek te geven. Goede zorg voor onze cliënten staat of valt immers met voldoende en kwalitatief goede medewerkers.”

Uitdagingen rond bezetting
In de zomer van 2022 bleek de inzet van ‘personeel niet in loondienst’ zo kostbaar, dat Zuidwester dreigde geen financiering meer te krijgen voor het vastgoedplan. Angélique: “Gelukkig staan we er financieel weer gezond voor, maar de uitgaven voor personeel blijven een aandachtspunt. Hoe kunnen we het ziekteverzuim terugdringen, welke vacatures moeten we echt vervullen en wat kunnen we vragen aan verwanten of vrijwilligers? Want steeds meer PNIL (personeel niet in loondienst) inhuren, daar zit financieel een grens aan. We zullen anders moeten gaan denken en doen. Bovendien lossen we het personeelstekort niet op met nog harder werven – de mensen zijn er simpelweg niet. Bij dit vraagstuk hebben we de medewerkers nadrukkelijk betrokken. Zij zijn de professionals, zij hebben verstand van de inhoud en kunnen middels medezeggenschapsraden en ontwerptafels aangeven wat er nodig is voor de beste zorg voor onze vier doelgroepen. Welke methodiek kiezen we en hoe ziet de functiemix er dan uit? Daarover gaan we in 2023 met elkaar in gesprek.

Optimale samenstelling
Parallel aan de uitdaging rond personeel speelde in 2022 de vraag of alle cliënten nog wel op de juiste plek wonen. Angélique: “We hebben met de open plaatsen in 2022 echt stappen gezet – hoe ingrijpend dat soms ook was. Om goede zorg te kunnen verlenen, is het belangrijk dat de samenstelling van de woningen zo optimaal mogelijk is. Soms betekende dat dat een cliënt voor de beste zorg zelfs naar een andere regio moest verhuizen. Dat heeft veel impact gehad, maar was wel noodzakelijk. We kijken nu veel meer vanuit maatwerk naar wat nodig is voor de vier doelgroepen waarvoor Zuidwester er wil zijn: hoe kunnen we in de toekomst de zorgteams samenstellen en welke behoefte hebben zij, ook als het gaat om vastgoed.”

Eigenz en Expertisecentrum
Terugblikkend op 2022 noemt Angélique ook specifiek Eigenz. “In onze ambulante tak werken 900 mensen die 800 cliënten ondersteunen. Zij kregen vorig jaar het Kwaliteitscertificaat HKZ zorg en welzijn en een enorm positieve audit: ze zijn prima georganiseerd, verlenen goede zorg en de cliënten zijn tevreden. Daar ben ik echt trots op. Dat geldt trouwens ook voor ons Expertisecentrum. Dat is een unique selling point van Zuidwester. In ons behandelcentrum en in onze poliklinieken werken hoogopgeleide professionals. Zij vervullen een belangrijke maatschappelijke taak, niet alleen binnen Zuidwester.”

Angélique is enorm blij dat de nieuwe strategie zo breed wordt gedragen en dat er een duidelijke samenhang is tussen alle onderdelen en met het vastgoedplan. “Het is een enorme puzzel: de vier hoekstukjes zijn onze vier pijlers. De randen hebben we ingevuld en nu gaan we aan de slag met het leggen van alle andere stukjes. Ik heb een rotsvast geloof in Koersvast Samenwerken en de stip op de horizon die er nu staat. Natuurlijk zullen dingen tijd kosten en zullen we dingen bijstellen als het nodig is. Maar ik ben vol vertrouwen dat dat ons samen lukken gaat.”

Zuidwester heeft volop denk- en organisatiekracht

“Wat zit er een ontzettende kracht in de organisatie.” Huybert van Eck en Tanja ten Berge, die namens de Raad van Toezicht terugblikken op 2022, zijn eensluidend in hun lof. “Het viel niet mee wat er vorig jaar allemaal op de medewerkers en de Raad van Bestuur is afgekomen. Toch werden veel vraagstukken voortvarend opgepakt. Zuidwester is duidelijk een slagvaardige organisatie.”

Als eerste uitdaging noemt Huybert het tekort aan personeel. “Vooral in de zomer was het een hele klus de roosters rond te krijgen en stonden door de inhuur van veel Personeel Niet In Loondienst – pnillers – de financiën onder druk. Toch is het met vereende krachten gelukt de situatie onder controle te krijgen. Complimenten daarvoor.” Tanja vult aan: “Het laat zien hoe veerkrachtig iedereen is. En ondanks deze zorgen bleef het aantal klachten en incidenten binnen de perken.”

Waardevolle ontmoetingen
De Raad van Toezicht heeft in 2022 de werkbezoeken als positief ervaren. Die waren na het loslaten van de coronamaatregelen weer mogelijk. Huybert: “Dat vergroot de betrokkenheid enorm. Je voelt weer meer verbinding met de organisatie en de mensen. Dat geldt ook voor Angélique – we raken steeds meer op elkaar ingespeeld. Want al die digitale overleggen waren praktisch, maar verarmen ook de samenwerking.” Tanja haalt een bezoek aan Goes aan: “Dan spreek je met de manager van de locatie, zit te lunchen met cliënten en hun begeleiders – dan gaat Zuidwester weer anders voor je leven. Wat mij betreft doen we dit weer vaker.”

Een echte co-creatie
De Raad van Toezicht was uiteraard ook betrokken bij de totstandkoming van de nieuwe meerjarenstrategie. Namens hen nam Peter Nouwens deel aan de ontwerptafels. Tanja: “Vanuit zijn expertise was hij daarvoor de meest aangewezen persoon. Hij vond het zelf ook heel nuttig en was onder de indruk van de kwaliteit van de overleggen. Het is waardevol dat ‘Koersvast Samenwerken’ een co-creatie is en bottom-up tot stand is gekomen.” Tanja blikt ook nog terug op een gesprek in de zomer van 2022, waarin de Raad van Toezicht, samen met de Ondernemingsraad en de Centrale Cliëntenraad een overleg had. “We hebben toen gekeken hoe we de meerjarenstrategie kunnen verbinden met de vijf landelijke kanslijnen voor toekomstbestendige gehandicaptenzorg. Die goede samenwerking waarderen we.”

De medewerker centraal
In de nieuwe meerjarenstrategie vindt de Raad van Toezicht een aantal punten in het oog springen: “Het bestaansrecht van Zuidwester is duidelijk geformuleerd en herbevestigd.

Er is goed benoemd waarmee we ons onderscheiden. Verder staat de medewerker meer dan voorheen centraal – zij zijn immers cruciaal voor de organisatie. Dit onderwerp kwam in de vergaderingen van de Raad van Toezicht in 2022 vaak ter sprake. Om de kosten in de hand te houden, zullen we met elkaar op een andere en innovatievere manier naar de factor ‘arbeid’ moeten kijken. Soms is een andere manier van werken een oplossing, soms functiedifferentiatie of de inzet van vrijwilligers. Tegelijkertijd is en blijft het op dit soort vraagstukken van belang om ook buiten de gebaande paden te denken en goed te kijken naar wat koplopers op dit vlak elders in de zorg doen.”

Hoopvol en vol vertrouwen
Wat verder geregeld op de agenda stond in 2022 was het vastgoed. Huybert: “We hebben relatief veel oudbouw. Hoe we dat gaan vernieuwen moeten we slim organiseren. Bovendien zal daar waarschijnlijk aanvullende financiering voor nodig zijn.” Tanja vult aan: “Ook het vraagstuk rond de medische zorg volgen we op de voet. Hoe houden we die toegankelijk? Corona heeft ons wat dat betreft wel geholpen: niet iedereen hoeft bij elk overleg aanwezig te zijn en soms is digitaal een uitkomst.” Hoe beide leden naar de toekomst kijken? “Ik ben hoopvol gestemd en vol vertrouwen”, zegt Huybert zonder twijfel. Tanja sluit zich daarbij aan: “Er is veel denkkracht en organisatiekracht bij Zuidwester. Dat is fijn, want dat zullen we in 2023 nog keihard nodig hebben.”

Samenstelling Raad van Toezicht per 1 januari 2022:

Huybert van Eck, voorzitter
Saskia van Opijnen, vicevoorzitter
Peter Nouwens, lid
Tanja ten Berge, lid
Evelyn Lindeman, lid
Carolien Oppeneer, leerpositie (per mei 2020)

De Raad van Toezicht van Zuidwester werkt volgens de principes van de Zorgbrede Governance Code. Door volstrekte openheid over de maatschappelijke posities van de leden is er goed zicht op eventuele tegenstrijdige belangen.

De Raad van Toezicht van Zuidwester bestaat uit vijf leden plus een leerpositie en is in 2022 zes keer bijeengekomen.

Daarnaast waren er vijf bijeenkomsten van de Kwaliteitscommissie en zes bijeenkomsten van de Auditcommissie. Ook vond er een bijeenkomst plaats over zelfevaluatie onder leiding van een externe partij. Lees meer over de ontwikkelings- en leeractiviteiten van de Raad van Toezicht.

V.l.n.r.: Tanja ten Berge, Evelyn Lindeman, Saskia van Opijnen, Huybert van Eck, Carolien Oppeneer en Peter Nouwens. 

Kennismaken met alle huidige leden van de Raad van Toezicht kan op deze pagina.

We proberen altijd eerst te bemiddelen

In september 2022 is de klachtencommissie medewerkers van Zuidwester weer nieuwe leven ingeblazen. Monique Blumers, die toen als onafhankelijk voorzitter van start is gegaan, blikt terug op afgelopen jaar en vertelt welke rol de klachtencommissie graag binnen Zuidwester wil vervullen.

Monique werkte tot haar pensioen in het Maasstadziekenhuis en was daar verantwoordelijk voor het hele beleid rond incidenten en de follow-up daarvan. “Ik vind fijn dat ik de kennis en kunde die ik daar heb opgedaan voor Zuidwester in kan zetten. De vorige voorzitter heeft alles aan mij overgedragen en inmiddels is er een nieuwe commissie geformeerd: de Klachtencommissie Medewerkers 2.0. Daarin zitten twee leden namens de Ondernemingsraad en drie medewerkers namens de organisatie. We worden ondersteund door een ambtelijk secretaris.”

Dichtbij de werkvloer blijven
Bij de samenstelling van de klachtencommissie is gekeken naar regionale spreiding. “Je wilt immers niet betrokken zijn bij een klacht uit je eigen regio”, legt Monique uit. “Als er een melding binnenkomt, toetsen wij eerst of de zorgmanager op de hoogte en betrokken is. Als dit niet het geval is, dan proberen we of de medewerker en de zorgmanager er samen uit kunnen komen. Hoe dichterbij de werkvloer het probleem wordt opgelost, hoe beter. Lukt dat niet, dan kan de regiomanager betrokken worden. We spelen dus altijd eerst een bemiddelende rol. Komen de partijen er dan nog niet uit, dan wordt een klachtenprocedure opgestart. Dat is een formeel traject waar veel bij komt kijken, zoals hoor en wederhoor van alle betrokkenen.”

Beter vindbaar zijn
In 2022 zijn er twee klachten aan de commissie voorgelegd. “Die waren niet bij ons binnengekomen, maar bij de Raad van Bestuur, de Ondernemingsraad en de afdeling HR. Wij hebben daarover een advies uitgebracht, maar er is geen officiële klachtenprocedure gestart. Het valt mij op dat medewerkers blijkbaar een zekere schroom voelen om een klacht in te dienen.

Met dat signaal gaan we aan de slag. We willen beter vindbaar zijn op zowerkenwij – nu zitten we wat verstopt bij de arbeidsomstandigheden. Daarnaast zijn we nu de klachtenregeling aan het herzien, zodat het proces helderder wordt. Het is fijn dat onze inzet zo positief wordt ontvangen door de Raad van Bestuur.”

De klachtencommissie is er voor twee soorten klachten. “Je kunt bij ons terecht voor algemene klachten en voor klachten rond ongewenste omgangsvormen. Dat kan zowel gelden voor collega’s onderling als voor de relatie medewerker-cliënt. Ons doel is dat medewerkers ons in de toekomst beter weten te vinden en dat wij in geval van een klacht een goed onderbouwd advies kunnen geven. Uiteindelijk heeft dat weer als doel dat we daar bij Zuidwester met z’n allen wat van leren.”

Terugblik op 2022